Thưởng thức khoai xéo miền Trung

Với nhiều người, món khoai xéo gợi lại bao cảm xúc về một giai đoạn khó khăn, mỗi bữa ăn gắn liền với củ khoai, củ sắn, hạt đậu...

Nồi khoai xéo được nấu mềm

Khi mâm cơm đầy thịt, cá,... người ta dường như đã bỏ quên những “món độn” thời kì khó khăn trước đây. Đó là những ngày ăn cơm độn sắn, cơm độn khoai để chắc bụng. Người miền Trung chúng tôi lại có món khoai xéo nấu độn cùng hạt đậu, đậu phộng… mà hầu hết nhà nào cũng từng ăn.

Tên gọi món khoai xéo đơn giản chỉ bắt nguồn từ một trong những công đoạn làm nên món ăn, đó là dùng đũa “xéo” cho miếng khoai nát ra.

Tôi không nhớ là lần đầu tiên mình ăn món khoai xéo là khi nào. Chỉ nhớ rằng, những ngày tháng 4, tháng 5, khi bố tôi chở từng xe kéo khoai lang thu hoạch về nhà, tôi và mẹ lại chọn những củ to, rửa sạch, thái mỏng rồi đem phơi. Sau hai lượt nắng gay gắt của dải đất xứ Nghệ - Tĩnh, miếng khoai khô cong queo được cất vào túi bóng để dành mùa đông nấu ăn sáng.

Đâu chỉ có khoai khô được gói ghém cẩn thận mà cả những bao tải hạt đậu trắng, đậu đen, đậu phộng cũng được mẹ cất sẵn, chuẩn bị cho mùa lạnh.

Xéo khoai cho thật nhuyễn

Bát khoai xéo khiến nhiều người nhớ thương

Khi rặng phi lao gần nhà bắt đầu rụng lá, những cơn gió heo may làm nứt nẻ cả làn da rám nắng, cũng là lúc những miếng khoai khô được đem ra sử dụng. Hạt đậu trắng và hạt đậu phộng được đun mềm trước khi đổ mớ khoai khô vào đun sôi. Nếu năm nào được mùa gạo nếp, mẹ lại cho thêm vào nấu cùng để có độ dẻo.

Đun nồi khoai cho tới khi cạn nước, miếng khoai, hạt đậu, hạt lạc mềm nhũn, những hạt nếp chín dẻo, mẹ cho thêm một vài thìa đường cho có độ ngọt. Lúc này đến lượt công đoạn cuối cùng và cũng là quan trọng nhất: xéo khoai.

Mẹ vẫn thường đùa tôi, xéo khoai là cả một nghệ thuật. Để xéo được khoai, có thể dùng hai chiếc đũa bếp bản to, đặt chéo nhau rồi liên tục dùng tay ép miếng khoai cho nát. Nếu không, mẹ dùng chiếc chày, giã mạnh ngay trong nồi. Xéo khoai phải được làm khi nồi khoai còn nóng.

Mỗi khi nồi khoai xéo xong, mấy anh em lại mỗi đứa một bát chờ chực để mẹ chia phần. Tôi là con út nên được mẹ nhường thêm cho những miếng khoai còn dính trên đũa bếp nữa, thế là cầm luôn cả đùa bếp đi khoe với bạn bè quanh xóm.

Những bát khoai xéo ăn trừ bữa cũng chẳng xa lạ gì với nhiều người con vùng quê như chúng tôi. Và giờ đây, nhắc đến khoai xéo, nhiều người bỗng giật mình rưng rưng nhớ về những tháng ngày vất vả, bữa ăn gắn với củ khoai, hạt đậu.