Những nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế

Ẩm thực cung đình Huế nổi tiếng không chỉ ở cách chế biến mà còn ở cách trình bày, trang trí món ăn, từ đó đã làm nên nét đặc sắc mà không phải nơi nào cũng có.

Khi đến Huế, việc đầu tiên mà mỗi chúng ta hay làm là tìm kiếm những món ăn để thưởng thức và cảm nhận nét đặc sắc cung đình còn sót lại đâu đó qua từng hương vị. Thực chất, ẩm thực cung đình Huế không khác xa mấy so với các món ăn dân gian về nguyên liệu. Cả nước ta hiện nay có khoảng 3.000 món ăn các loại trong đó có trên 1.700 món nấu theo phong cách ẩm thực cung đình Huế. Trình bày đẹp, hương vị thơm ngon, tinh tế, thanh tao, tốt cho sức khỏe là tất cả những gì hội tụ trong ẩm thực cung đình Huế.

Nguồn gốc ra đời của ẩm thực cung đình Huế

Ẩm thực cung đình Huế chịu ảnh hưởng từ những luồng văn hóa của nhiều cộng đồng người khác nhau trong thời kì khai hoang, mở cõi. Đó là sự kế thừa của phong cách ẩm thực miền Bắc từ thời nhà Lý, nhà Lê, hay được bổ sung cách chế biến món ăn của người phương nam từ thời vua Gia Long. Và ẩm thực cung đình Huế còn được làm phong phú bằng nét riêng trong ẩm thực Champa xưa.

Với sự phát triển rực rỡ của các triều đại phong kiến và là nơi sinh sống của các bậc đế vương, đã tạo nên những quy cách chuẩn mực đầy tinh tế trong phương thức chế biến món ăn Huế. Các món ăn cung đình Huế lúc đầu là do truyền lại từ đời này sang đời khác, sau các sứ thần khi đi sứ về, họ cung tiến vua những món ăn lạ và ngon. Món nào đặc biệt sẽ được liệt vào danh sách rồi truyền tiếp sang đời sau, cứ thế, món ăn cung đình Huế trở nên phong phú và đa dạng hơn.

Nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế - 2

Món ăn tinh tế với hương vị say mê

Nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế - 3

Các loại bánh quen thuộc trong triều đình Huế trước đây

Nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế - 4

Khi triều đại phong kiến suy vong, ẩm thực cung đình bắt đầu được truyền bá ra ngoài và phát triển rực rỡ dựa trên nền tảng ẩm thực dân gian. Người Huế chế biến món ăn rất khéo léo, màu sắc hấp dẫn, trình bày cuốn hút, sự khác biệt được thể hiện rất rõ nét. Mỗi món ăn đều mang triết lý âm dương và nhân sinh quan sâu sắc của người dân vùng cố đô. Đặc biệt, sự hài hòa trong gia vị hay nguyên liệu rất được chú trọng để món ăn không chỉ ngon mà còn tốt cho sức khỏe người dùng.

Những đặc trưng của ẩm thực cung đình Huế

Khi chế biến món ăn cung đình, các đầu bếp hoàng gia thường chú trọng nêm gia vị 3 lần trong suốt quá trình nấu nhằm đảm bảo mùi vị vừa miệng, lại giữ được chất tươi nguyên của thực phẩm. Ngoài ướp gia vị vào nguyên liệu, đầu bếp cần nêm bổ sung lúc thức ăn đang sôi. Sau khi tắt bếp cần nêm lại một lần nữa và cuối cùng khi bày thức ăn ra dĩa cũng phải nêm lại lần nữa. Món ăn sau khi được chế biến dâng lên các bậc vua chứa phải đảm bảo hương vị tuyệt hảo cũng như hình thức phải đẹp mắt và thu hút nhất.

Nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế - 5

Món ăn không những thơm ngon mà còn được trang trí vô cùng đẹp mắt

Một bữa ăn trong triều đình Huế đều được tuân theo những quy định và nguyên tắc bắt buộc từ việc chọn lựa nguyên liệu, chế biến cho đến trang trí, sắp xếp bàn ăn hay các loại chén đĩa,… Có thể lấy ví dụ như một bữa ăn của vua Minh Mạng, Đồng Khánh và vua Khải Định phải có từ 35 đến 50 món, trong đó phải bao gồm một vài món bát trân. Bát trân là 8 món quý nhất gồm có: nem công, chả phượng, da tây ngưu, bàn tay gấu, gân nai, môi đười ươi, thịt chân voi và yến sào. Và những món ăn này nhất định phải được đặt trong các quả hộp sơn son thiếp vàng.

Nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế - 6

Sự cầu kì thể hiện đẳng cấp của đội ngũ đầu bếp cung đình

Ẩm thực cung đình Huế vô cùng đa dạng và phong phú thể hiện ở từng loại yến tiệc với những thực tế riêng. Số lượng các món ăn trong mỗi loại yến tiệc vì thế cũng có sự khác nhau rất rõ ràng. Ví dụ: tiệc cỗ tế lớn có 161 món, tiệc cỗ trân tu có 50 món, tiệc cỗ ngọc soạn có 30 món, tiệc chay có hai hạng nhất và nhì, số các món cũng khác nhau.

Nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế - 7

Nguyên liệu chế biến món ăn cũng luôn là loại hảo hạng nhất

Nét tinh tế trong ẩm thực cung đình Huế - 8

Nếu bạn có cơ hội một lần đến với xứ Huế mộng mơ thì nhất định hãy thử trải nghiệm ngay những món ăn cung đình nổi tiếng khắp ba miền nhé. Không chỉ được thưởng thức bởi vị giác mà tất cả các giác quan của bạn đều được đánh thức cùng say hòa quyện trong những dư vị đặc biệt ấy. Là một thành tố trong ẩm thực Việt, ẩm thực cung đình thực sự là kho tàng văn hóa cần được gìn giữ và lưu truyền.

-- Ms. An Nhiên --